Kύριε Χριστοδουλόπουλε, πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την φωτογραφία;
- 'Ισως να φαντάζει παράδοξο αλλά η σχέση μου με την φωτογραφία αποτελεί τη συνέχεια της ενασχόλησής μου με την ζωγραφική. Οι σπουδές μου είχαν άμεση σχέση με την τεχνολογία και σε συνδυασμό με τις εμπειρίες που απέκτησα ζωγραφίζοντας, με βοήθησαν να κατανοήσω γρήγορα αυτή την μορφή τέχνης. Θεώρησα και θεωρώ την φωτογραφία σαν μία ακόμη προέκταση της ανάγκης μου για δημιουργία.
Θα μου επιτρέψετε να αναφέρω μία σύντομη ιστορία: Θυμάμαι όταν ήμουν 5 ετών, ζωγράφιζα με μολύβι και κάρβουνο τις υπέροχες εκκλησίες του Μυστρά. Μετά από αρκετά χρόνια, είχα την χαρά να αποτυπώσω τις ίδιες εκκλησίες - αυτή τη φορά - μέσα από τον φωτογραφικό μου φακό. Συνεπώς η σχέση μου με την φωτογραφία, ξεκινά πολύ νωρίτερα από τη στιγμή που έπιασα στα χέρια μου την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή.
Ο κατ’ εξοχήν street photographer Garry Winogrand έλεγε: «φωτογραφίζω για να βλέπω τα πράγματα φωτογραφημένα», θέλοντας να τονίσει την διαφορά ανάμεσα στην πραγματικότητα και την «φωτογραφημένη πραγματικότητα». Πώς το σχολιάζετε εσείς;
- Η φωτογραφία πάντα αποτυπώνει μέρος ενός ευρύτερου σκηνικού σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο φωτογράφος επιλέγει το περιεχόμενο και την στιγμή που θα καταγραφεί στο καρέ του. Η εικόνα που δημιουργείται είναι ουσιαστικά η «φωτογραφημένη πραγματικότητα» την οποία θέλει να δείξει ο φωτογράφος στο θεατή. Παράλληλα εγείροντας συναισθήματα, να μεταφέρει τον θεατή στο σημείο της λήψης χρήζοντας τον - κατ' αυτόν τον τρόπο - συνοδοιπόρο στην δική του πραγματικότητα.
Μπορεί κάθε φωτογραφία να είναι μία σκηνοθετική πράξη; Ο φωτογράφος να θέτει τη σκηνή και να αποφασίζει τι θα περιλάβει σε αυτή και τι θα αποκλείσει;
- Η προηγούμενη σκέψη μου, απαντά σε αυτό το ερώτημα. Θα ήθελα όμως να προσθέσω και τα ακόλουθα: Σχεδόν όλοι οι φωτογράφοι παρατηρούν, αποφασίζουν και αποτυπώνουν μία σκηνή. Είναι μία διαδικασία που συντελείται κατά την διάρκεια της φωτογράφισης σε οποιοδήποτε φωτογραφικό στυλ. Ο λόγος πιστεύω είναι απλός και αφορά στο αποτέλεσμα που θέλει να παρουσιάσει ο φωτογράφος. Συνεπώς ο φωτογράφος σαφώς ορίζει τις παραμέτρους μιας λήψης, το περιεχόμενο που θα περιλάβει αλλά και τι θα αποκλείσει.
Φωτογραφίζετε σκηνές στο δρόμο, φιγούρες, αντικείμενα, όπως καρέκλες με φόντο τη θάλασσα, προσόψεις σπιτιών, παράθυρα, εικόνες που προφανώς σας ελκύουν οπτικά και συναισθηματικά.
Θέλετε με αυτό τον τρόπο να δώσετε ζωή σε ό,τι φαινομενικά είναι ασήμαντο;
- Μέσω της φωτογράφισης δεν επιδικώκω απλώς να μοιράζομαι στιγμές. Εξάλλου η οπτική του κάθε αντικειμένου είναι υποκειμενική και εξαρτάται από πολλούς προσωπικούς παράγοντες. Το ίδιο και ο τρόπος που μεταφράζει ο καθένας μας μία εικόνα. Ένα νεράντζι πεσμένο μπροστά σε ένα παραθυρόφυλλο, ένα φθινοπωρινό πρωινό, διεγείρει διαφορετικά τις αισθήσεις και τον κάθε νου. Προκαλεί διαφορετικά συναισθήματα, τα οποία - κάποιες φορές - μεταβάλλονται ανάλογα με την ψυχική μας διάθεση. Κάτι φαινομενικά ασήμαντο, κουβαλάει πάντα μια ιστορία, συνεπώς είναι ακόμα παρόν μιας και εμφανίζεται μπροστά στα μάτια μας.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας φωτογράφοι;
- Είναι δύσκολο να απαντηθεί αυτό το ερώτημα. Είναι πολλοί οι εξαιρετικοί και αγαπημένοι φωτογράφοι, ο καθένας με το στυλ του, τις ικανότητές του καθώς και την δημιουργικότητά του. Θα αναφέρω τους Henri Cartier-Bresson, για τον τρόπο με τον οποίο αιχμαλώτιζε μία σκηνή και το παιχνίδισμα του φωτός και των σκιών στον χώρο και τον Alexey Titarenko, για τον τρόπο "παρουσίας-απουσίας" του ανθρώπινου στοιχείου σε συνδυασμό με το σκηνικό και την αποτύπωση των προσωπικών του συναισθημάτων.
Είστε παθιασμένος ταξιδευτής. Οι εικόνες από τα ταξίδια σας γίνονται το μέσο, προκειμένου να διηγηθείτε με ενθουσιασμό εμπειρίες, ιδιαίτερες στιγμές ή την ομορφιά της ζωής αυτή καθαυτή;
- Η φωτογράφιση είναι τρόπος ζωής. Σε κάθε φωτογραφία μου, σε κάθε ταξίδι, θέλω να αποτυπώνω την δική μου οπτική και εμπειρίες. Η φωτογραφία είναι αποτύπωση των βιωμάτων μου και αποτελεί μέρος της προσωπικής μου αφήγησης. Η ζωή βρίσκεται όπου κι αν γυρίσουμε το βλέμμα μας, άλλες φορές έχοντας πάρει περίεργες μορφές, κάποιες άλλες φορές δείχνοντας το μεγαλείο της.
Πώς θα θέλατε να αντιδράσει ο θεατής στις φωτογραφίες σας;
- Θα είμαι λακωνικός. Ο θεατής επιθυμώ να διαθέσει χρόνο κοιτώντας μία φωτογραφία μου.
Η θάλασσα ποιο κόσμο συναισθημάτων σας κραδαίνει;
- Πάντα υποστήριζα ότι η θάλασσα «παίρνει» την μορφή των συναισθημάτων που έχουμε μια δεδομένη στιγμή. Γαλήνια, απλόχερη, ταραγμένη ή δυναμική. Είναι ένα καταφύγιο και παράλληλα μία διέξοδος. Μία σύντροφος που αγκαλιάζει τα συναισθήματά μου και ταυτόχρονα ωθεί σε νέα δημιουργικά μονοπάτια. Η θάλασσα είναι ένας κόσμος που πάντα εξερευνώ και η διαδικασία αυτή είναι, αν μη τι άλλο, εξαιρετικά αισθησιακή.
Είναι αυτή η αναζήτηση του φωτός μέσα στη σκιά ο λόγος που αγαπάτε ιδιαίτερα την ασπρόμαυρη φωτογραφία;
- Είναι η αντίθεση που συναντώ μέσα στον κόσμο μας. Η ισορροπία μεταξύ των άκρων. Χωρίς φως δεν θα υπήρχε σκιά και χωρίς σκιά δεν θα έπαιρνε μορφή το φως. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία είναι, θα είναι, σημαντικό κομμάτι της φωτογραφικής μου πορείας. Η έλλειψη των χρωμάτων στη φωτογραφία δίνει χώρο στη σκέψη να συμπληρώσει τα χρώματα, δίνοντας στον θεατή την δυνατότητα να δημιουργήσει εκείνος το δικό του σκηνικό, να παράξει τα δικά του συναισθήματα. Να ταυτιστεί και να αποτελέσει ισότιμα μέρος της δικής μου φωτογραφικής διαδικασίας.
Τι συμβαίνει με τη φωτογραφία στην ψηφιακή εποχή και τον καθημερινό καταιγισμό από φωτογραφίες;
- Η ερώτησή σας είναι πολύ σωστά στοχευμένη. Όπως ακριβώς το αναφέρετε, δεχόμαστε έναν καταιγισμό φωτογραφιών. Κατ’ επέκταση πληροφοριών. Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και είναι απόλυτα φυσιολογικό να δεχόμαστε συνεχείς ριπές οπτικού υλικού. Πολλές φορές το υλικό αυτό αποτελεί το αρχικό, ίσως και μοναδικό κριτήριο για σκέψεις και συναισθήματα. Στον κόσμο που ζούμε, η εικόνα έχει πρωτεύουσα σημασία και διαπλάθει, ωθεί-απωθεί, γεννά-εξαφανίζει. Η επιλογή είναι προσωπική μας εσωτερική διαδικασία. Το ίδιο και τα αποτελέσματα της επιλογής αυτής.
Ποια είναι η αντίδρασή σας στη φράση του πρωτοπόρου δημιουργού Marcel Duchamp ότι «αν το ονομάσω τέχνη γίνεται τέχνη»;
- Πιθανόν να ισχύει. Αν αφορά το marketing, νομίζω ότι ισχύει. Προσωπικά δεν υιοθετώ αυτή την προσέγγιση.
Tι σας δίνει τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση στην φωτογραφική σας καριέρα;
- Η φωτογράφιση αποτελεί για εμένα τρόπο σκέψης και δημιουργίας. Κάθε φωτογραφία ενσωματώνει μία μικρή ή μεγάλη ιστορία, είτε σε προσωπικό επίπεδο είτε ως αφήγηση. Συνεπώς αντλώ ευχαρίστηση από την διαδικασία μιας φωτογράφισης και κατ’ επέκταση από το τελικό αποτέλεσμα, που δεν είναι άλλο από την ίδια την φωτογραφία. Δεν θα παραλείψω όμως να προσθέσω ότι έχω και το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Στις σκέψεις που αυτούσιες αποτελούν τη βάση για μία ακόμη πιο δημιουργική διαδρομή.
Πού θα στραφεί στο επόμενο διάστημα ο φακός σας;
- Σε ένα project του οποίου το στυλ θα κινηθεί με άξονα τους δύο αγαπημένους μου φωτογράφους (Bresson, Titarenko) ενσωματώνοντας ένα ακόμη στοιχείο - που πιστεύω - ότι θα δημιουργήσει ένα πρόσθετο ενδιαφέρον στο τελικό αποτέλεσμα.
Κύριε Χριστοδουλόπουλε, σας ευχαριστώ θερμά!
- Επίσης σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία!
Απρίλιος 2020
Ο Αλέξανδρος Χριστοδουλόπουλος είναι επαγγελματίας φωτογράφος.
Είναι επίσης επαγγελματίας της πληροφορικής και κατασκευαστής ιστότοπων.
Ως Μηχανικός Ηλεκτρονικής (EPRE, Lausanne, Switzerland), θεωρεί τον εαυτό του εξαιρετικά τυχερό να συνδυάζει τα δύο του πάθη τα οποία συχνά αλληλεπιδρούν.
Είναι λάτρης του πειραματισμού στην τέχνη και της εξερεύνησης προσεγγίσεων, μορφών και προοπτικών, κάτι το οποίο είναι εμφανές στις φωτογραφίες του.
Για πολλά χρόνια ταξίδεψε σε τόπους εκπληκτικής ομορφιάς και εργάστηκε με πάθος σε διάφορα projects. Ιδιαίτερο χώρο στις φωτογραφίες του κατέχουν τα θέματα με την θάλασσα, με την οποία έχει ιδιαίτερη σχέση ως πρώην αθλητής του water polo αλλά και ως καλλιτέχνης. Για αυτόν, η φωτογραφία δεν είναι απλώς ένας τρόπος να μοιράζεται εικόνες και συναισθήματα αλλά ένας τρόπος ζωής.