Είναι κοινή διαπίστωση πως η Θάλασσα μάς ενώνει όλους ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, χρώματος ή καταγωγής.
Ταξιδεύοντας από μικρή ηλικία στα Ελληνικά νησιά και ούσα η ίδια νησιώτισσα με πατέρα ναυτικό, δεν θα γινόταν να μην βλέπω με αγάπη, περιέργεια και θαυμασμό τους Ανθρώπους της Θάλασσας. Στάθηκα τυχερή, διότι σχετικά νωρίς, μετά το πέρας των σπουδών μου, μπήκε στο δρόμο μου η Ναυτική Εκπαίδευση. Την πίστεψα, την ερωτεύτηκα και της δόθηκα.
Από αυτήν την αγάπη ξεπήδησαν μέχρι στιγμής, τρία εκπαιδευτικά βιβλία, τα οποία θα προλογίσω παρακάτω σύμφωνα με τη χρονολογική σειρά κατά την οποία εκδόθηκαν και είδαν το φώς.
Στη Ναυτική Εκπαίδευση στην Ελλάδα, ο κλάδος της Αγγλικής ναυτικής και ναυτιλιακής ορολογίας ήταν για πολλά χρόνια παραγκωνισμένος και δευτερευούσης ίσως σημασίας.
Με τη συγγραφή εκπαιδευτικών εγχειριδίων που αφορούσαν τομείς και επαγγέλματα της Θάλασσας, θέλησα να βοηθήσω ανθρώπους του ναυτικού χώρου με χαμηλό επίπεδο γενικών αγγλικών να μπορέσουν να επικοινωνήσουν αναμεταξύ τους πάνω σε βασικά καθημερινά θέματα της ειδικότητας τους κάνοντας χρήση της ορολογίας.
Με αυτή τη σκέψη, με αυτό το κίνητρο και με αυτό το όραμα στις «αποσκευές» μου ξεκίνησα να γράφω.
Το 2013 εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο με τίτλο «Εnglish for the Ship Greek Stewards», με την αρωγή του κ. Ιωάννη Φραγκουλίδη, του τότε Προέδρου της Ένωσης Αρχιθαλαμηπόλων - Θαλαμηπόλων Ελλάδος, προκειμένου να το αφήσει παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές θαλαμηπόλων καθώς και στη Δημόσια Σχολή μετεκπαίδευσης θαλαμηπόλων Εμπορικού Ναυτικού, όπου και διδάσκεται σήμερα.
Παραθέτω τον πρόλογο του βιβλίου:
«Θα ήθελα να ξεκινήσω τον πρόλογο του βιβλίου αυτού από την ετυμολογία της λέξης θαλαμηπόλος [1] που όπως διαπιστώνουμε, πρόκειται για σύνθετη λέξη που προέρχεται από την ένωση του ουσιαστικού θάλαμος και του ρήματος πέλω που σημαίνει «είμαι εν κινήσει», «πηγαινοέρχομαι».
Γενικά με τη λέξη θαλαμηπόλος εννοούμε το μέλος του υπηρετικού προσωπικού που φροντίζει για τη καθαριότητα και την τακτοποίηση των δωματίων.
Θα ήθελα να τονίσω πως το βιβλίο αυτό είναι εμπνευσμένο από τους μαθητές της Δημόσιας Σχολής Μετεκπαίδευσης Θαλαμηπόλων Εμπορικού Ναυτικού, όπου δίδαξα το μάθημα των Αγγλικών επί τρία συναπτά έτη και δημιουργήθηκε για να καλύψει τις απορίες και ανάγκες των ατόμων που έχουν επιλέξει το επάγγελμα του θαλαμηπόλου.
Σκόπος του διδακτικού αυτού εγχειριδίου είναι να βοηθήσει τον σπουδαστή να κατανοήσει βασικά γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα μέσα από θεωρία, ανάλογες ασκήσεις και κείμενα προκειμένου να βελτιώσει τις ικανότητές του τόσο στη γραπτή όσο και στην προφορική επικοινωνία κατά την εκτέλεση των επαγγελματικών του καθηκόντων στο πλοίο.
Σημαντικό μέρος αυτής της επικοινωνίας καταλαμβάνει και η εξοικείωση του σπουδαστή με την αγγλική τουριστική, ξενοδοχειακή και ναυτική εν μέρει ορολογία η οποία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του εργασιακού του τομέα.
Το εγχειρίδιο αυτό αποτελείται από δύο κύρια μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζονται σχεδόν όλα τα γραμματικά φαινόμενα της Αγγλικής Γλώσσας με κανόνες, παραδείγματα και γραμματικές ασκήσεις ενώ στο δεύτερο παραθέτονται διάλογοι, ιδιωματικές εκφράσεις, ασκήσεις λεξιλογίου και κείμενα που σχετίζονται με το αντικείμενο της εργασίας των θαλαμηπόλων.
Αν και το προφίλ του σημερινού θαλαμηπόλου αλλάζει σταδιακά καθώς εισέρχονται στο επάγγελμα νέοι άνθρωποι με υψηλό γνωστικό επίπεδο, κρίθηκε αναγκαίο η επεξήγηση των στοιχείων της Αγγλικής γραμματικής να είναι στα Ελληνικά καθώς ένα αρκετά μεγάλο μέρος του κοινού στο οποίο απευθύνεται παρουσιάζει μεγάλη γνωστική ανομοιογένεια τόσο στο επίπεδο της αγγλικής γλώσσας όσο και στο επίπεδο της ελληνικής.
Ελπίζω το βιβλίο αυτό, σε μια εποχή κοινωνικά, ηθικά, επαγγελματικά και οικονομικά δύσκολη όπως η σημερινή, να βοηθήσει πραγματικά τον κλάδο των Ελλήνων θαλαμηπόλων που καλούνται να αναβαθμίσουν και να εκσυγχρονίσουν την ποιότητα των τουριστικών μας υπηρεσιών στον τομέα των θαλάσσιων επιβατικών εγχώριων και διεθνών μας μεταφορών, ώστε να αποκτήσει η ελληνική ακτοπλοΐα μας τον θαυμασμό και τη θέση που της αξίζει.»
Το δεύτερο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο που ακολούθησε τρία χρόνια μετά, το 2016 από τις εκδόσεις 'Iων, με αγγλική ορολογία για το λιμενικό σώμα για αξιωματικούς και υπαξιωματικούς ήταν το «Εnglish for the Hellenic Coast Guard». Το απόσπασμα που ακολουθεί αποτελεί την εισαγωγή του βιβλίου:
«To βιβλίο English for Hellenic Coast Guard απευθύνεται σε υποψήφιους λιμενοφύλακες, σε αξιωματικούς και υπαξιωματικούς της Ελληνικής Λιμενικής Ακτοφυλακής όλων των ειδικοτήτων (νομικοί, τεχνικοί, ιατροί κ.ά), σε μαθητές Ναυτικών Λυκείων, σε ήδη φοιτώντες σπουδαστές τόσο του Εμπορικού Ναυτικού όσο και του Πολεμικού Ναυτικού, σε σπουδαστές ΙΕΚ και Κ.Ε.Κ. στις ειδικότητες «Υπεύθυνοι ασφάλειας λιμενικών εγκαταστάσεων», «Προσωπικό παροχής υπηρεσιών ασφαλείας και φύλαξης λιμενικών εγκαταστάσεων», «Ειδικός ναυτιλιακής κατεύθυνσης», «Στέλεχος διοίκησης και οικονομίας στον τομέα της ναυτιλίας», καθώς και σε φοιτητές πανεπιστημιακών τμημάτων ναυτιλιακής κατεύθυνσης.
Σκοπός του εκπαιδευτικού αυτού εγχειριδίου δεν είναι μόνο να προσφέρει συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες, τις οποίες να δύναται ο ενήλικας εκπαιδευόμενος να εφαρμόσει στην πράξη, αλλά κυρίως να τον ενεργοποιήσει να αναπτύξει τις κοινωνικές ικανότητες εκείνες που θα τον βοηθήσουν να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και κριτική σκέψη, να επικοινωνεί, να επεξεργάζεται εναλλακτικές λύσεις, να παίρνει πρωτοβουλίες, να συνεργάζεται και να χρησιμοποιεί τον γόνιμο διάλογο.
Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι που επιλέγουν να εισέλθουν και να εργαστούν στην λιμενική ακτοφυλακή θα πρέπει να αποκτήσουν ένα ικανοποιητικό επίπεδο στην Αγγλική Γλώσσα και Ναυτική Ορολογία, ώστε να προσαρμοστούν όσο το δυνατόν καλύτερα στις εξελισσόμενες απαιτήσεις του επαγγέλματος τους, να επιτύχουν κάποια προαγωγή αν ήδη υπηρετούν ή να αναλάβουν ακόμα και καινούργιους ρόλους και καθήκοντα.
Η εκπαίδευση τους επομένως αναφορικά με την Αγγλική Γλώσσα δεν θα πρέπει να έχει μόνο ακαδημαϊκό χαρακτήρα, αλλά και πρακτικό.
Θα ήθελα να τονίσω πως παρά την προσπάθεια που έγινε προκειμένου να καλυφθεί όσο το δυνατόν εκτενέστερα το γνωστικό αντικείμενο της ναυτικής ορολογίας που αφορά το Λιμενικό Σώμα, η συγκεκριμένη θεματολογία παραμένει ανεξάντλητη.
Κρίθηκε όμως απαραίτητο το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας να περιλαμβάνει τα εξής:
a) READING COMPREHENSION
Κατανόηση κειμένου ποικίλων τεχνικών θεμάτων (π.χ. αγγελίες άρθρων από ναυτιλιακά περιοδικά, οδηγίες χρήσης και λειτουργίας μηχανημάτων, διαφημιστικά κλπ)
Μορφή ερωτήσεων: 1. Επιλογή σωστό / λάθος, 2. Πολλαπλή επιλογή
b) WRITING − COMPOSITION
Έκθεση (120 έως 180 λέξεις ), Θέματα: 1. Περιγραφή, 2. Αφήγηση, 3. Επιστολές
c) USE OF ENGLISH (ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ)
1) Ρήματα όλοι οι χρόνοι, 2) Προθέσεις, 3) Υποθετικοί λόγοι, 4) Πλάγιος λόγος, 5) Παθητική φωνή, 6) Διάφορα.
d) ΝΑΥΤΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ
i) Μετάφραση στην Ελληνική Αγγλικού κειμένου Ναυτικού περιεχομένου διδαχθέντος.
ii) Μετάφραση − Απόδοση στα Αγγλικά Ελληνικού κειμένου Ναυτικού περιεχομένου διδαχθέντος.
e) ORAL (προφορικός λόγος)
1. Διάλογος, 2. Περιγραφή − Εξήγηση εικόνας, 3. Έκφραση προσωπικής γνώμης, 4. Ναυτική ορολογία
Eλπίζω από καρδιάς το εκπαιδευτικό αυτό εγχειρίδιο να βοηθήσει ιδιαίτερα τους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς και λιμενοφύλακες της Ελληνικής Ακτοφυλακής να εξοικειωθούν με την Αγγλική ναυτική ορολογία που αφορά τον κλάδο τους, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν σε οποιαδήποτε κατάσταση τους προκύψει κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους σε οποιαδήποτε λιμενική αρχή ή υπηρεσία κληθούν να υπηρετήσουν.»
Τον Ιουνίο του 2019 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Φαίδιμος, έπειτα από δυόμιση χρόνια έρευνας, συγγραφής και διορθώσεων, και σε συνεργασία με τη συνάδελφο Κουτσογιάννη Σοφία (καθηγήτρια ΑΕΝ Ασπροπύργου), το βιβλίο «Μaritime English for the Shipping Industry», το οποίο δημιουργήθηκε για να καλύψει ένα κενό που υπήρχε στην αγγλική ναυτική και ναυτιλιακή ορολογία, καθώς πέρα από τα βιβλία του Ευγενίδειου Ιδρύματος δεν υπήρχαν εκπαιδευτικά εγχειρίδια στην ελληνική αγορά που να βοηθούσαν στην εκμάθηση και τελειοποίηση της ορολογίας σε προχωρημένο επίπεδο.
Το παρακάτω απόσπασμα αποτελεί συνοπτικά μία περίληψη της δομής, των περιεχομένων και των εκπαιδευτικών σκοπών του εκπαιδευτικού αυτού εγχειριδίου:
«To εκπαιδευτικό βιβλίο Maritime English for the Shipping Industry δημιουργήθηκε για να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο στην εκμάθηση της ναυτιλιακής ορολογίας και απευθύνεται σε σπουδαστές Σχολών Πλοιάρχων Aκαδημιών Εμπορικού Ναυτικού, σε φοιτητές Ναυτιλιακών Σπουδών, σε στελέχη Ναυτιλιακών Εταιρείων, σε μαθητές Ναυτικών Λυκείων, σε εν ενεργεία και μη Πλοιάρχους διαφόρων τάξεων του Εμπορικού Ναυτικού και γενικότερα σε επαγγελματίες ναυτικούς.
Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται 36 διαφορετικές θεματικές ενότητες πάνω σε σημαντικά ναυτιλιακά και ναυτικά ζητήματα που αφορούν τον κλάδο της Ναυτιλίας γενικότερα.
Το κάθε κεφάλαιο είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει ένα ικανοποιητικό επίπεδο γνώσεων πάνω στη ναυτική- ναυτιλιακή ορολογία, τη γραμματική, τον γραπτό και προφορικό λόγο μέσα από μια επιλογή ναυτικών κειμένων και ασκήσεων που θα βοηθήσουν τον κάθε ενδιαφερόμενο ή απασχολούμενο στον ναυτιλιακό κλάδο να αφομοιώσει ένα μεγάλο μέρος της ορολογίας που τον αφορά.»
Ευελπιστώ μέσα στην επόμενη δεκαετία να καλυφθούν, με τη συγγραφή βιβλίων πάνω στην Αγγλική ορολογία, όλο και περισσότεροι τομείς όπως ο κλάδος της φύλαξης λιμενικών εγκαταστάσεων, ο κλάδος των λιμενεργατών, ο αλιευτικός κλάδος, ο κλάδος του yachting και τόσοι άλλοι που σχετίζονται με τη θάλασσα.
Για το σκοπό αυτό που είναι προς όφελος της Ναυτιλίας μας, καλώ να συγκλίνουν, υποστηρίζοντας αυτή την προσπάθεια, το Υπουργείο Ναυτιλίας, ναυτικές σχολές δημόσιες και ιδιωτικές, τα training departments ναυτιλιακών εταιρειών, νηογνώμνωνες, ναυτικά ινστιτούτα και ναυτικές ενώσεις, εμπορικά και βιοτεχνικά επιμελητήρια.
Με εγκάρδιους χαιρετισμούς προς όλους,
Μαρία Β. Βερβέρη
[1] Steward: An official who controls the domestic affairs of a household, supervising the service of his master’s table, directing the domestics, and regulating the domestics and household expenditure;a member of a college who supervises the catering or presides at table; A servant of a college who is charged with the duty of catering. Also, the head servant of a club or similar institution; An officer in a ship who, under the direction of the captain or the purser, keeps the stores and arranges for the serving of meals; now applied to any attendant who waits upon the passengers. Για τον ορισμό της λέξης steward, βλέπε: The Oxford Universal Dictionary Illustrated, vol. II, Caxton Publishing Company, 1933.
H Μαρία Β. Βερβέρη σπούδασε Αγγλική και Γαλλική Φιλολογία στο τμήμα Ξένων Γλωσσών και Φιλολογιών του Πανεπιστημίου του Ούντινε (Ιταλία). Είναι κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στη Συγκριτική Λογοτεχνία (Το πετραρχικό σονέτο στην Αναγεννησιακή ποίηση της Αγγλίας, 2011) που εκπονήθηκε στο τμήμα Ιταλικής και Ισπανικής γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι επίσης εγγεγραμμένη από το 2012, στο τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου Κέρκυρας, για εκπόνηση Μεταδιδακτορικής διατριβής. Είναι πιστοποιημένη εκπαιδευτής της εκπαίδευσης ενηλίκων και δια βίου μάθησης (ΕΟΠΠΕΠ, μητρώο β’).
Από το 2001 ως σήμερα έχει διδάξει την Αγγλική Γλώσσα και Ορολογία στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, στη σχολή Αξιωματικών Νοσηλευτικής, σε σχολές μετεκπαίδευσης του Υπουργείου Τουρισμού καθώς και σε πολλά ΙΕΚ των Υπουργείων Παιδείας, Εργασίας και Τουρισμού.
Από το 2009 διδάσκει στη Ναυτική Εκπαίδευση, έχοντας στο ενεργητικό της 4 χρόνια διδασκαλίας στη Σχολή μετεκπαίδευσης θαλαμηπόλων Εμπορικού Ναυτικού, 7 χρόνια στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού Ασπροπύργου του Υπουργείου Ναυτιλίας (Σχολή Πλοιάρχων και Σχολή Μηχανικών), καθώς και 3 χρόνια σε ιδιωτικό ΚΕΣΕΝ στον Πειραιά.
Από το 2017 διδάσκει την Αγγλική Ναυτιλιακή Ορολογία στα Ναυτιλιακά τμήματα του μητροπολιτικού κολλεγίου, καθώς και την Αγγλική Ναυτική ορολογία στην Ναυτική του Ακαδημία.
Έχει κάνει επίσης τη συγγραφή των e-learning courses on Maritime English (Intermediate and Advanced level), στο τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πειραιώς.
Τέλος έχει εκδόσει τα ακόλουθα βιβλία αγγλικής ορολογίας:
1. English for Greek Ship Stewards, Πανελλήνια Ένωση Αρχιθαλαμηπόλων – Θαλαμηπόλων Εμπορικού Ναυτικού, Πειραιάς 2013.
2. Learning English Cooking Terminology Through Art, Eκδόσεις Φαίδιμος, Αθήνα 2015.
3. English for the Hellenic Coast Guard, εκδόσεις Ίων, 2017,
4. Maritime English for the Shipping Industry, εκδόσεις Fedimos, 2019.
Tα ερευνητικά και εκπαιδευτικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην διδασκαλία της Αγγλικής Γλώσσας και ορολογίας για ειδικούς σκοπούς στην εκπαίδευση Ενηλίκων.
